پیش از بررسی دلایل شاتون زدن خودرو ، باید مفهوم این اصطلاح را روشن کنیم. شاتون یکی از اجزای مهم موتور خودرو است که یک سر آن به میل‌لنگ و سر دیگرش به پیستون متصل می‌شود.
این اتصال از طریق گژن پین انجام می‌شود، که یک استوانه فلزی است و درون سوراخ‌های پیستون قرار می‌گیرد. شاتون با این اتصال، نیروی دورانی میل‌لنگ را به حرکت خطی پیستون داخل سیلندر تبدیل می‌کند و باعث عملکرد صحیح موتور می‌شود.
حال اگر در این فرآیند مشکلی پیش آید، به آن شاتون زدن خودرو می‌گویند. شاتون زدن می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله نقص در یاتاقان‌ها، خرابی روغن‌کاری یا حتی فشار بیش از حد به موتور.
اگر این مشکل به‌موقع رفع نشود، می‌تواند به آسیب‌های جدی‌تری مانند شکستگی شاتون، خرابی پیستون و حتی ترک‌خوردن بلوک سیلندر منجر شود. در این صورت، موتور خودرو به‌طور کامل از کار می‌افتد و هزینه تعمیرات آن بسیار بالا خواهد بود.
یکی از نشانه‌های شاتون زدن ، صدای تق‌تق یا کوبش در موتور است که به‌ویژه در دورهای بالا شنیده می‌شود. این صداها معمولاً به دلیل وجود فاصله زیاد بین یاتاقان و میل‌لنگ ایجاد می‌شوند.
به‌علاوه، کاهش قدرت موتور و افزایش دمای موتور نیز می‌تواند از دیگر علائم شاتون زدن خودرو باشد. اگر این علائم مشاهده شوند، باید فوراً به تعمیرکار مراجعه کرد تا از خرابی‌های بیشتر جلوگیری شود.
در مجموع، شاتون زدن یکی از مشکلات جدی موتور است که نیاز به رسیدگی فوری دارد تا از آسیب‌های بیشتر به موتور جلوگیری شود.
علائم خرابی شاتون
با توجه به توضیحات ارائه‌شده، اکنون می‌دانید که منظور از شاتون زدن خودرو چیست و متوجه آسیب‌های جدی ناشی از نقص یا خرابی شاتون شده‌اید. لذا برای پیشگیری از این مشکلات، لازم است تا با برخی علائم خرابی شاتون آشنا شوید. شناسایی به‌موقع این علائم می‌تواند به شما کمک کند تا سریعاً اقدام به تعمیر کنید و از بروز مشکلات بیشتر در سایر قطعات جلوگیری نمایید.
شاتون به‌طور کلی از اجزای با استهلاک کم خودرو محسوب می‌شود و خرابی آن نادر است. معمولاً تصادف‌های شدید می‌توانند منجر به آسیب دیدن شاتون شوند، اما این به‌هیچ‌وجه به معنای عدم امکان خرابی آن نیست. در زیر به برخی از علائم خرابی شاتون اشاره می‌کنیم:
- صدای غیرمعمول موتور: یکی از نشانه‌های شاتون زدن خودرو ، ایجاد صداهای غیرعادی در حین حرکت است. به‌ویژه در دورهای بالا، این صداها ممکن است شنیده شوند و با صداهای معمول متفاوت باشند. در دورهای پایین‌تر یا در زمان توقف، این صداها کمتر به گوش می‌رسند.
- صدای تق‌تق از زیر کاپوت : این صدا می‌تواند ناشی از کارکرد خشک شاتون یا گیر کردن آن به انگشتی پیستون یا میل‌لنگ باشد. این صدا به‌مراتب ضعیف‌تر از صداهای قبلی است و معمولاً از اصطکاک ایجاد می‌شود.
- پرت شدن قطعات از زیر کاپوت: در صورتی که در هنگام تصادف یا برخورد خودرو، مشاهده کنید که قطعه‌ای از زیر کاپوت به بیرون پرت شده است، این می‌تواند نشان‌دهنده خرابی شاتون باشد.
- روغن‌ریزی : بیرون ریختن روغن موتور می‌تواند به مشکلات شاتون مربوط باشد. اگر هیچ عامل دیگری پیدا نشد، بررسی شاتون پیشنهاد می‌شود.
در پایان، اگر هرگونه صدای غیرعادی از موتور خودرو شنیدید که به شاتون زدن خودرو مشکوک است، فوراً خودرو را خاموش کنید و از ادامه حرکت پرهیز کنید. ادامه حرکت می‌تواند صدمات جدی به موتور و سایر قسمت‌های خودرو وارد کند. به این نکات توجه کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری نمایید.
تفاوت یاتاقان زدن و شاتون زدن چیست؟
برای درک تفاوت بین یاتاقان زدن و شاتون زدن خودرو ، باید بدانید که علائم این دو مشکل مشابهاتی دارند. به‌ویژه صدای تق‌تق موتور هنگام حرکت که در هر دو حالت شنیده می‌شود.
هر دو این عیب‌ها معمولاً ناشی از روغن‌کاری نادرست و ضعف در سیستم روانکاری خودرو هستند. نکته قابل توجه این است که نقص در یاتاقان می‌تواند منجر به شاتون زدن شود و بالعکس. به عبارت دیگر، هر یک از این مشکلات ممکن است به دیگری منجر شود.
اما می‌توان علائم این دو عیب را به‌طور مشخص تمایز داد: صدای تق‌تق ناشی از یاتاقان زدن با افزایش دور موتور تشدید می‌شود، در حالی که صدای مربوط به شاتون زدن در طول حرکت ثابت باقی می‌ماند و از ابتدا تا انتها به یک شکل شنیده می‌شود. به‌علاوه، صدای شاتون زدن معمولاً از صدای یاتاقان زدن کمتر است.
به‌طور کلی، برای تشخیص دقیق دلیل صدای غیرعادی موتور و تمایز بین یاتاقان زدن و شاتون زدن خودرو ، توصیه می‌شود که به تعمیرگاه مراجعه کنید و از کارشناسان کمک بگیرید تا بررسی‌های لازم انجام شود. این اقدام به شما کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید و خودرو را در بهترین شرایط نگه دارید.
کدام ماشین بیشتر شاتون میزند؟
در شرایطی که فشار زیادی به خودرو وارد نشود و دنده معکوس به‌طور معقول کشیده شود، همچنین سرویس‌های مربوط به آب و روغن موتور بر اساس استانداردهای کارخانه انجام گیرد، معمولاً نباید به زودی شاهد شاتون زدن خودرو باشیم.
با این حال، خودروهایی که دارای قدرت بیشتری هستند یا نگهداری و سرویس آن‌ها به‌خوبی توسط مالک صورت نمی‌گیرد، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
خودروهای توربوشارژ نیز به دلیل اعمال دما و فشار بیشتر بر شاتون‌ها، احتمال شاتون زدن را افزایش می‌دهند. به‌خصوص در صورتی که از روغن مناسب در این موتورها استفاده نشود، خطر شاتون زدن بیشتر می‌شود.
در حال حاضر، دنا پلاس توربو در ایران با انتقادات بیشتری مواجه است، زیرا نسبت به سایر خودروهای هم‌رده که از موتور تنفس طبیعی بهره می‌برند، درصد بیشتری از ایراد شاتون زدن خودرو را تجربه می‌کند.
به‌طور کلی، برای جلوگیری از وقوع این مشکل، اهمیت رعایت اصول سرویس و نگهداری خودرو به‌ویژه در خودروهای با قدرت بالا و توربوشارژ دوچندان می‌شود. توجه به نوع روغن موتور و دمای کارکرد خودرو نیز از نکات کلیدی برای پیشگیری از عیب شاتون زدن به شمار می‌رود.
آخرین دیدگاه‌ها